Miras Davaları

Genel Tanım

Miras; bir kimsenin, ölümü üzerine varislerine kalan haklan, malları ve borçlarıdır. Miras'ın bir kısmı vasiyet edilen bir kimseye de kalabilir. Kanuni mirasçılar ana, baba, dede, torun, evlat ve diğerleridir. Devlet, bir dereceden sonra kanuni mirasçılardan sayılır. Eğer mirasçı tek kişi ise mirasın tamamı ona ait olur. Mirasçı birden fazlaysa kanunun belirlediği oranlarda mirasçılar hak sahibi olur. Miras hukuk ise mirasın ne şekilde taksim edileceği, kimlerin mirastan mahrum kalacakları gibi hususları düzenler. Vefat eden kişinin geride bırakmış olduğu ve taksime konu olan maddi değere tereke; mirasta hak sahibi olana varis; vefat edip mal bırakana muris denir.

Muris, yani miras bırakan ölümünden önce yapmış olduğu birtakım tasarruflarla, mirasçılarının miras paylarını almalarına engel olabilir. Ya da yine miras bırakanın ölümünden önce yapmış olduğu ölüme bağlı tasarrufların iptalini gerektirecek nedenler mevcut olabilir. İlk halde yani miras bırakanın yapmış olduğu tasarruflarla mirasçıların saklı paylarının karşılığını almalarının engellenmesi halinde mirastan mal kaçırma söz konusu olur ve miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisi talepli miras davası açılabilir. Kanunda bu husus miras davası olarak değil tenkis davası başlığı altında düzenlenmiştir. Tenkis davası açılmadan önce dava açacak mirasçının saklı paylı mirasçı olup olmadığının tespit edilmesi çok önemlidir. Zira tenkis davası saklı pay sahibi mirasçı tarafından açılmadığı takdirde miras davası red ile sonuçlanacaktır. Dava Türk Medeni kanunu hükümlerine tabi ise saklı paylı mirasçılar; sağ kalan eş, miras bırakanın alt soyu ile ana ve babasıdır.

Miras Hukukunda Yasal Mirasçılar

Miras bırakanın 1. Derece, 2. Derece ve 3. Derece mirasçıları yasal mirasçılarıdır.

1. Zümre mirasçılar; Miras bırakanın altsoyu yani çocukları miras bırakanın 1. Zümre mirasçısı olarak miras davası açabilir. Ancak mirasçı çocuk miras bırakandan önce ölmüş ise çocuğun çocuğu yani miras bırakanın torunu birinci zümre mirasçı olarak miras davası açabilir.
2. Zümre mirasçılar; Miras bırakanın 2.zümre mirasçıları miras bırakanın anne ve babasıdır. Ancak miras bırakanın anne ve babasının miras davası açabilmesi için miras bırakanın alt soyunun yani çocuklarının bulunmaması gerekmektedir. Miras davası açabilecek çocuklar yok, anne baba da yok ise miras bırakanın kardeşleri miras davası açma hakkına sahiptir.
3. Zümre mirasçılar; Miras bırakanın alt soyu yani çocuğu yoksa, anne babası da ölmüş ise, büyük anne ve büyük babası 3. Zümre mirasçı olduğundan miras davası açabilirler. Büyük anne ve büyük babası da miras bırakandan ölmüş ise miras bırakanın amca ve hala miras davası açma hakkı elde ederler. Onlar da ölmüş amca halanın alt soyu miras davası açabilirler. Büyük anne veya büyük babadan biri miras bırakandan önce ölmüş ve sağ kalan eş sağ ise, ölen büyük anne veya büyük babanın alt soyu miras davası açabilir.

Miras Hukukunda Karşılaşılan Durumlar

Miras bırakan mirasçılardan mal kaçırma amacıyla ölümlerine yakın dönemde taşınmazlarını üçüncü kişilere veya başka mirasçılarına devretmeleri halinde muris muvazaası davası olarak miras davası açılabilir. Örneğin kız çocuklarının mirastan mal almamaları veya daha az almaları için muris muvazaasına sıkça rastlanmakta ve kız çocukları sonrasında miras davası açmaktadırlar. Zira miras davası olarak tenkis davası açılması için saklı payını alamayan bir mirasçının davacı olması gerekmektedir.

Miras bırakan ölmeden önce bazı mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla tasarrufta bulunduğunda bedelsiz devretmek suretiyle veya gerçek değerinin altında alınan bedel ile devir söz konusudur. Tapuda bedel farklı gösterilmiş ancak gerçekte farklı bedel alınmış olabilir. Miras bırakanın asıl isteği bağışlama olmasına rağmen tapuda satış göstererek mirasçılardan mal kaçırması halinde bir miras davası olarak muris muvazaası davası açılabilir. Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası bu davayı yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar veya evlatlıklar tarafından açılabilir. Ancak mirası reddeden kişiler, mirastan feragat sözleşmesi yapmak suretiyle mirası reddeden kişiler, mirastan ıskat yani çıkarılan kişiler miras davası açamazlar.

Yine Miras Hukukunda önemli konulardan biride miras bırakın hangi tarihte öldüğüdür. Çünkü miras davası süresince uygulanacak kanun Miras bırakanın öldüğü tarihte yürürlükte olan kanundur. Yani miras bırakan belli bir tarihten sonra ölmüş ise Türk Medeni Kanunu, daha önce ölmüş ise Eski Türk Kanun Medenisi uygulama alanı bulacaktır. Bu iki kanun hükümleri birbirinden farklı olup özellikle zamanaşımı, saklı paylı mirasçıların belirlenmesi gibi konularda farklı hükümler içermektedir.

Miras Davası Nasıl Açılır

Miras davası açılmadan öncelikle veraset ilamı(mirasçılık belgesi) edinilmelidir. Sonra mirasçıların ikamet adresleri ve yetkili mahkeme belirlenmeli belirlenmelidir. Mirasçıların tamamı davada taraf olarak gösterileceğinden tebligat adreslerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Yine miras davası açılmasından önce miras bırakan yani murisin ölümünden önce yapmış olduğu tasarruf bulunup bulunmadığı, murisin ölümünden önce mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla terekenin mevcudunu eksiltip eksiltmediği gibi konuların araştırılarak tüm belgelerin toplanması ve miras davası dilekçesine bu belgelerin eklenmesi davanın daha kısa sürede lehinize sonuçlanmasını sağlaması bakımından önemlidir. Bu konular çok hassas ve usul hukukunu da ilgilendiren konular olduğundan miras konusunda uzman bir avukattan yardım almanız istediğiniz sonuca ulaşmanızı en doğru yoldan sağlayacaktır.

Miras Davası Hangi Mahkemede Açılır

Miras davası açılmadan önce miras bırakanın ikamet ettiği adresin tespit edilmesi gerekmektedir. Miras davası olan muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılmasında yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılmasında görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Tenkis davası miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Tenkis davası için görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Miras Davası Ne Kadar Sürer

Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında yani miras davası sürecinde miras bırakanın asıl iradesinin araştırılması gerekmektedir. Yani mahkeme miras bırakanın gerçek iradesinin bağışlama mı satış mı olduğu yönünde araştırma yapar, yaşanılan yerin gelenek ve görenekleri, aile içi ilişkileri, davalının ve miras bırakanın ekonomik gücü yani davalının bu taşınmazı gerçekle satın alma gücü olup olmadığı hususları miras davası esnasında araştırılacaktır.

Miras davası ne kadar sürer sorusunun cevabı, miras bırakanın terekesinde bulunan malvarlığının miktarına, mirasçıların ikamet adreslerinin belirlenme süresine, davanın açıldığı mahkemenin iş yüküne, davanın bir avukatla takip edilip edilmemesine göre değişiklik göstermektedir. Bir davanın süresi o davanın ne kadar iyi ve usulüne uygun olarak takip edildiği ile de alakalıdır sadece bu konu bile dosyanın avukat tarafından takibini gerekli kılmaktadır. Miras davası bir avukat vasıtasıyla açılması sürecin hızlı işlemesi ve hak kaybının önlenmesi açısından önem arz etmektedir.

Miras Davası Zamanaşımı

Miras davası miras bırakan ölmeden açılamaz. Yani miras davasının açılabilmesinin ön şartı miras bırakanın ölmesidir. Ancak muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası miras bırakan öldükten sonra her zaman açılabilir. Yani bu miras davası zamanaşımına tabi bir dava değildir. Yine muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında hak düşürücü süre de bulunmamaktadır.

Tenkis davası ise belirli süreler içinde açılmak zorundadır. Türk Medeni Kanunu uyarınca tenkis davası mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde açılmak zorundadır. Mirasçılar saklı paylarının zedelendiğini öğrenmeseler de tenkis davası her halde vasiyetnamenin açılmasından itibaren, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinden itibaren on yıl içinde açılmak zorundadır. Bu süreler hak düşürücü sürelerdir. Hak düşürücü süreler mahkeme tarafından re’sen göz önüne alındığından miras davası olan tenkis davası bu süreler içinde açılmalıdır.